سرطان پروستات و ژنتیک چه ارتباطی با هم دارند؟ سرطان پروستات شایع ترین سرطان در بین مردان است، به طوری که 13 درصد از مردان در مرحله ای از زندگی خود تشخیص داده می شوند. در حالی که اکثر سرطان های پروستات به طور تصادفی رخ می دهد، تخمین زده می شود که 9-5٪ از سرطان های پروستات، و حدود 12٪ از سرطان های متاستاتیک پروستات، ارثی هستند. به طور کلی، مردانی که پدر، برادر یا پسر (بستگان درجه یک) مبتلا به سرطان پروستات دارند، دو برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند، در حالی که مردانی که دو فامیل درجه یک دارند، 5 برابر بیشتر از جمعیت عمومی در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند.
سرطان پروستات ارثی
به طور معمول، سرطان پروستات رشد بسیار کندی دارد و تشخیص داده نشده یا درمان نشده، عمر فرد را کوتاه نمی کند. این نوع سرطان پروستات در مردان مسن بسیار شایع است. با این حال، در برخی از مردان سرطان پروستات می تواند تهاجمی باشد و سریع تر ایجاد شود: در این شرایط تشخیص و درمان زودهنگام مهم است. غربالگری منظم، به عنوان مثال با PSA می تواند به شناسایی این مردان در مراحل اولیه کمک کند.
اگر مردان علائم زیر را در خانواده خود داشته باشند، آزمایش ژنتیک ممکن است مفید باشد:
- بستگان مبتلا به سرطان پروستات زودرس (تشخیص داده شده قبل از 55 سالگی)
- 3 نفر از بستگان درجه یک (برادر، پسر، پدر) مبتلا به سرطان پروستات
- سرطان پروستات و دو خویشاوند مبتلا به سرطان سینه یا تخمدان
- سرطان پروستات و سرطان سینه مردان، یا سرطان تخمدان یا سرطان سینه دو طرفه
- سرطان پروستات و سرطان روده یا رحم با شروع زودرس (قبل از 50 سالگی)
- سرطان پروستات و 2 خویشاوند مبتلا به سرطان روده یا رحم
بیشتر بخوانید: مشاوره ژنتیک ناباروری
آزمایش ژنتیکی می تواند به دنبال تغییرات (جهش) در چندین ژن مختلف باشد که باعث افزایش خطر سرطان پروستات می شوند. جهش در ژن‌های BRCA1 و BRCA2، HOXB13، ATM، CHEK2 و سندرم لینچ با خطر بالاتر سرطان پروستات مرتبط است و در الگوی اتوزومال غالب به ارث می‌رسد، به این معنی که یک کپی از ژن تغییر یافته در هر سلول برای افزایش شانس فرد کافی است. از ابتلا به سرطان به عبارت دیگر، اگر والدینی در یکی از این ژن‌ها جهش داشته باشند، فرزندانشان ۵۰ درصد در معرض خطر به ارث بردن جهش ژنتیکی هستند و بنابراین در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند. جهش های ژنتیکی سرطان پروستات می تواند هم از طرف مادر و هم از طرف پدری خانواده به ارث برسد.
برای مردانی که سرطان پروستات در آنها تشخیص داده شده است، آزمایش ژنتیک ممکن است مفید باشد زیرا ممکن است درمان آنها را تغییر دهد، به ویژه برای مردانی که دارای جهش BRCA1/BRCA2 هستند.
آیا سرطان پروستات ارثی است؟
برخی از انواع سرطان پروستات به صورت ارثی منتقل می‌شوند. ژنتیک بر روی احتمال بروز سرطان پروستات تأثیر دارد و در برخی خانواده‌ها سرطان پروستات ارثی است. در واقع، اگر پدر یا برادر درجه اول شما این بیماری را داشته باشند، شما دارای خطر بیشتری برای بروز سرطان پروستات هستید. این خطر در صورت وجود چندین عضو خانواده مبتلا به سرطان پروستات به صورت مشخص افزایش می‌یابد.
اما همچنین باید توجه داشت که عوامل محیطی نیز نقش مهمی در بروز سرطان پروستات دارند و این بیماری نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. بنابراین، مشاوره ژنتیکی و ارتباط با یک متخصص ژنتیک می‌تواند بهترین راهنمایی را در خصوص خطر ارثی سرطان پروستات و اقدامات لازم در صورت لزوم، فراهم کند.
بیشتر بخوانید: سندروم ترنر
سرطان پروستات و ژنتیک
ژنتیک نقش مهمی در بروز سرطان پروستات دارد. در برخی موارد، برخی از تغییرات ژنتیکی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند. این تغییرات ژنتیکی می‌توانند به صورت ارثی انتقال یابند و باعث افزایش خطر سرطان پروستات در خانواده‌هایی که سابقه بیماری دارند، می‌شوند.
یک ژن خاص به نام BRCA2 با سرطان پروستات در ارتباط است. تغییرات در این ژن می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پروستات را بالا ببرند. همچنین، تعدادی ژن دیگر همچون HOXB13 و DNA mismatch repair genes نیز به بروز سرطان پروستات مرتبط هستند.
اما با وجود وجود ژنتیک به عنوان یک عامل مهم، باید توجه داشت که سرطان پروستات بیشتر توسط ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی ایجاد می‌شود. عواملی مانند سن، سابقه خانوادگی، تغذیه، سطح هورمون‌های جنسی و عوامل محیطی مانند استعمال دخانیات و تماس با مواد شیمیایی می‌توانند خطر سرطان پروستات را تأثیر بدهند.
به همین دلیل، مشاوره ژنتیکی و مراقبت های مناسب، به خصوص در صورت وجود سابقه خانوادگی یا تغییرات ژنتیکی مشخص، می‌تواند مفید باشد.
بیشتر بخوانید: نقش ژنتیک در بروز بیماری صرع
آزمایش های تشخیصی برای شناسایی وراثت سرطان پروستات
برای تشخیص ارتباط سرطان پروستات و ژنتیک، تست ها و آزمایش های مختلفی وجود دارند که می‌توانند به شناسایی تغییرات ژنتیکی مرتبط با این بیماری کمک کنند. در زیر تعدادی از این آزمایش ها و تست ها را ذکر می‌کنم:
1. آزمایش خون: با بررسی نمونه خون، می‌توان تغییرات ژنتیکی مرتبط با وراثت سرطان پروستات را شناسایی کرد. یکی از آزمایش های رایج در این زمینه آزمایش BRCA1 و BRCA2 است که به بررسی تغییرات در این ژن ها می‌پردازد.
2. تست ژنتیکی: با استفاده از تست ژنتیکی، می‌توان تغییرات در ژن های مشخصی که به سرطان پروستات مرتبط هستند را شناسایی کرد. این تست ها معمولاً با استفاده از نمونه خون یا بافت پروستات انجام می‌شوند.
3. تاریخچه خانوادگی و سنجش خطر: مشاوره ژنتیکی و بررسی تاریخچه خانوادگی بیماری می‌تواند به شناسایی خطر وراثتی سرطان پروستات کمک کند. با بررسی سابقه خانوادگی و تحلیل الگوهای وراثتی، می‌توان خطر ابتلا به سرطان پروستات را پیش بینی کرد.
4. تست PSA: تست PSA (آنتی‌ژن پروستات خاص)، یک آزمایش خونی است که میزان آنتی‌ژن PSA در خون را اندازه‌گیری می‌کند. افزایش میزان PSA ممکن است نشانگر وجود سرطان پروستات باشد، اما این تست معمولا به تشخیص وراثت سرطان پروستات مربوط نمی‌شود و صرفا برای غربالگری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از آزمایش ها و تست های مذکور می‌توان در تشخیص وراثت سرطان پروستات استفاده کرد. پزشک مشاوره ژنتیک بر اساس بررسی های لازم این تست ها را برای شما تجویز می کند.
نتیجه گیری
در این مقاله به ارتباط سرطان پروستات و ژنتیک پرداختیم و بررسی کردیم که آیا سرطان پروستات ارثی است یا خیر. در صورت وجود سابقه بیماری در خانواده احتمال ابتلای فرد به بیماری افزایش پیدا می کند.