آیا بیماری ام اس و ژنتیک به هم مرتبط هستند؟

بیماری ام اس و ژنتیک تا حد زیادی به هم مربوط می‌شوند. گرچه هنوز دانشمندان دلیل موجه و مشخصی را برای ایجاد بیماری ام اس ارائه نکرده‌اند، اما بر اساس تحقیقات انجام شده، نقش ژنتیک در بروز این بیماری یک نقش مهم و اساسی است. همانطور که می‌دانید، ژن‌ها قسمتی از مولکول‌های دی‌ان‌ای هستند که عوامل و اطلاعات وراثتی را از پدر و مادر به فرزندان منتقل می‌کنند. دانشمندان و متخصصین معتقد هستند که افرادی که به ام اس مبتلا می‌شوند این بیماری را از بدو تولد از پدر یا مادر به ارث می‌برند. اما نشانه‌های بروز و علائم جدی این بیماری تحت یک‌سری عوامل محیطی، روشن شده و به اصطلاح استارت می‌خورد.

01:25

روز جهانی ام اس (MS)

ارتباط بیماری ام اس و ژنتیک

بیماری ام اس و ژنتیک امروزه به یکی از موضوعات مهم و قابل بحث دانشمندان در بررسی دقیق ژن‌ها در بروز این بیماری تبدیل شده است. بر اساس برخی نظریه‌ها، ابتلا به بیماری ام اس تا حد زیادی ارثی است و افرادی که سابقه خانوادگی از بیماری ام اس دارند و در اطرافیان و نزدیکان آنها شخصی به این بیماری مبتلا باشد، احتمال بروز ام اس در آنها افزایش پیدا می‌کند. خطر ابتلا به این بیماری در موارد ژنتیکی ۳ درصد و در سایر افراد جامعه یک در هزار است.

عوامل ژنتیکی تاثیر گذار بر روی ام اس

راجع به عوامل ژنتیکی تاثیر گذار بر روی بیماری ام اس و ژنتیک باید بگوییم که ژن‌ها به تنهایی موجب ابتلا به ام اس نمی‌شوند. اما در مورد اینکه چه شخصی مستعد ابتلا به ام اس است، ژنتیک نقش مهمی را ایفا می‌کند. بر اساس پژوهش‌هایی که انجام شده، اگر اقوام نزدیک یا پدر و مادر به ام اس مبتلا باشند احتمال ابتلای فرد مورد نظر به این بیماری بیشتر است. همچنین مطالعه‌ای که روی دوقلوها انجام شده نشان می‌دهد که هم ژنتیک و هم عوامل محیطی در ابتلا به این بیماری تاثیرگذار هستند؛ چرا که بر اساس مطالعاتی که روی دوقلوهای همسان انجام شده است، تنها ۳۰ تا ۳۵ درصد دوقلوها هر دو به ام اس مبتلا می‌شوند که این موضوع میزان تاثیر عوامل محیطی بر ابتلا به ام اس را بیان می‌کند.

تاکنون بیش از ۲۰۰ ژن موثر در افزایش احتمال ابتلا به ام اس توسط پژوهشگران شناسایی شده است، اما بیشتر افرادی که دارای این ژن‌ها هستند دچار ام اس نمی‌شوند؛ چرا که در کنار این موضوع فاکتورهای محیطی و سبک زندگی نیز، در ابتلا به این بیماری نقش دارند.

بیشتر بخوانید: پزشکی فرد محور

نقش ژن‌ها در ایجاد بیماری ام اس

تحقیق و مطالعه با استفاده از تکنیک‌های مدرن امروزی، این امکان را در اختیار دانشمندان قرار داده که کروموزوم‌ها و ژن‌ها را با دقت بیشتری بررسی کنند و نقش عوامل ژنتیکی در ایجاد این بیماری را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. در تجزیه مولکول‌های DNA با استفاده از وسایلی مانند میکروسکوپ الکترونیکی یا کروماتوگراف، دانشمندان برخی از الگوهای ژن‌ها را در افرادی که به بیماری‌های خاص مبتلا هستند شناسایی کرده‌اند. این الگوها که به اصطلاح مارکرهای ژنتیکی نامگذاری می‌شوند نشان می‌دهند چه افرادی  مستعد ابتلا به یک سری بیماری‌ها در آینده هستند. به طور مثال افرادی که برای یک آنتی ژن گلبول سفید خون، دارای یک مارکر ژنتیکی هستند به احتمال خیلی زیاد به بیماری ام اس مبتلا می‌شوند.

آیا ام اس یک بیماری ژنتیکی است؟

در بررسی بیماری ام اس و ژنتیک، متخصصان مغز و اعصاب و دانشمندان فعال در این حوزه بیان می‌کنند که اگرچه داشتن سابقه خانوادگی تا حد زیادی خطر ابتلا به بیماری ام اس را افزایش می‌دهد اما این بیماری یک بیماری ارثی و ژنتیکی محسوب نمی‌شود. این بیماری به دلایل مختلفی از جمله التهاب ناشی از واکنش سیستم ایمنی بدن به اعمال خود تخریبی، تخریب پوسته میلینی و… به شکل اختلالات حسی، حرکتی، عاطفی و… ظاهر می‌شود. افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند با خستگی شدید، کاهش توانایی در حرکت، اختلال در تعادل،  مشکلات تمرکز و… مواجه می‌شوند.

بیشتر بخوانید: اسکیزوفرنی و ژنتیک

علت دقیق این بیماری هنوز مشخص نیست اما به طور عمده به ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی برمی‌گردد. این بیماری معمولاً در افراد جوان آغاز شده و به شکل مزمن پیش می‌رود. ام اس درمانی ندارد اما برای مدیریت آن از یک سری تکنیک‌های تسکینی یا داروها استفاده می‌شود. به طور خلاصه ام اس یک بیماری ژنتیکی و محیطی مطرح می‌شود اما تعامل دقیق بین این دو عامل و نقش هر یک از آنها در بروز این بیماری به طور کامل مشخص نیست. بنابراین نمی‌توان به طور دقیق گفت که بیماری ام اس یک بیماری ژنتیکی است.

آیا بیماری ام اس قابل درمان است؟

تا کنون درمان قطعی برای این بیماری ارائه نشده اما می‌توان با یک‌سری از داروها آن را کنترل کرد.

سوالات متداول

نتیجه گیری

در این مقاله راجع به بیماری ام اس و ژنتیک صحبت کردیم. اگر در خانه و اقوام خود افراد مبتلا به ام اس دارید، باید احتیاط بیشتری به خرج دهید و بیشتر از دیگران به سبک زندگی خود توجه کنید. این نکته را در نظر بگیرید که ما در تغییر ژن‌های خود نقشی نداریم اما سبک زندگی ما، دست ما بوده و قابل تغییر است. بنابراین با تغییر در سبک زندگی می‌توانیم از ابتلا به این بیماری نجات پیدا کنیم. چاقی، کم تحرکی، کشیدن سیگار و مواردی از این قبیل از عواملی هستند که شانس ابتلا به بیماری اس ام اس را افزایش می‌دهند. اگر ژن این بیماری در شما باشد این عوامل محیطی شانس ابتلای شما را به بیماری ام اس افزایش می‌دهند.