آیا ژنتیک و سرطان رحم ارتباطی با هم دارند؟ سرطان رحم یکی از سرطان‌های شایع در بین خانم‌ها می‌باشد.
نقش وراثت در سرطان رحم
عوامل مختلفی در ایجاد سرطان رحم شناخته شده است که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
- شروع قاعدگی پیش از 12 سالگی و یا ادامه داشتن قاعدگی پس از 55 سالگی
- ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک
- ابتلا به سرطان سینه و یا تخمدان در گذشته
- افزایش سن
- بیماری دیابت
- اضافه وزن
- عوامل ژنتیکی
در اکثر موارد سرطان رحم بدون دلیل شناخته شده و یا به دلیل مجموع عواملی که پیشتر ذکر کردیم ایجاد می‌شود، اما به نظر می‌رسد حدود 10 درصد سرطان‌های رحم به دلیل عوامل ارثی و وراثت ایجاد می‌شوند.
احتمال ابتلا به سرطان رحم در خانم‌هایی که سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارند تقریباُ 2 برابر بیشتر می‌باشد. بر اساس مطالعات انجام شده نقش وراثت در 27 تا 52 درصد از انواع سرطان رحم به چشم می‌خورد.
3 تا 5 درصد از موارد سرطان رحم در خانم‌هایی که مبتلا به سندرم لینج هستند دیده می‌شود. سندرم کاودن یک بیماری ژنتیکی دیگر است که احتمال بروز سرطان رحم را افزایش می‌دهد. در ادامه به توضیحاتی پیرامون این دو سندرم و سایر بیماری‌ها و جهش‌های ژنتیکی که می‌توانند در احتمال بروز سرطان رحم نقش داشته باشند می‌پردازیم.
نقش بیماری ژنتیکی سندرم لینچ در سرطان رحم
سرطان رحم از مادر به دختر منتقل نمی‌شود اما احتمال بروز این سرطان در برخی از خانواده‌ها بیشتر می‌باشد. به عنوان مثال خانواده‌هایی که سندرم لینچ در میان آنها شایع می‌باشد بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به سرطان رحم قرار دارند.
سندرم لینج یک بیماری اتوزومال غالب می‌باشد، افراد مبتلا به این سندرم در طول زندگی خود در معرض برخی از انواع سرطان مانند سرطان معده، سرطان کولورکتال، سرطان تخمدان و سرطان آندومتر قرار دارند.
سندرم لینج به دلیل ایجاد یک نقص در ژن‌های MLH1 و یا MLH2 ایجاد می‌شود، در برخی موارد نقص ژنتیکی در ژن‌های PMS1, PMS2, MSH6, MLH5 و یا TGBR2 می‌تواند موجب بروز سندرم لینج شود. زمانی که این ژن‌ها به صورت غیرطبیعی تکثیر پیدا نمایند توانایی بدن برای تنظیم رشد سلولی دچار اختلال شده و زمانی که DNA دچار آسیب شود ترمیم آن به سختی انجام می‌شود در نتیجه احتمال بروز برخی از سرطان‌ها مانند سرطان رحم افزایش می‌یابد.
بر اساس تحقیقات انجام شده 40 تا 60 درصد خانم‌های مبتلا به سندرم لینچ در مقطعی از زندگی خود ممکن است به سرطان رحم مبتلا شوند. به همین علت از سال 2014 انجمن انکولوژی زنان توصیه کرده است هر زنی که مبتلا به سرطان آندومتر می‌شود از لحاظ سندرم لینج نیز مورد بررسی قرار بگیرد.
نقش سندرم کاودن در ایجاد سرطان رحم
سندرم کاودن یک بیماری اتوزومال غالب و نادر است که به دلیل جهش در ژن PTEN ایجاد می‌شود. افرادی مبتلا به این سندرم بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان سینه، سرطان تیروئيد، سرطان کلیه، سرطان کولورکتال، سرطان ملانوم بدخیم و سرطان رحم قرار دارند.
بر اساس آمار خانم‌هایی که مبتلا به سندرم کاودن هستند 20 تا 30 درصد احتمالا ابتلا به سرطان رحم را دارند.
سایر سندرم‌ها و جهش‌هایی که احتمال بروز سرطان رحم را افزایش می‌دهند:
- لیومیوماتوز ارثی و سندرم کارسینوم سلول کلیه که به اختصار HLRCC نامیده می‌شود به دلیل جهش در ژن FH ایجاد می شود. خانم هایی که مبتلا به این جهش هستند بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به فیبروم‌های رحم هستند، با این وجود تحقیقات در مورد اثر این جهش در بروز سرطان رحم همچنان ادامه دارد.
- جهش در ژن‌های STK11 و TP53 نیز از جمله ژن‌هایی هستند که در ابتلا به سرطان رحم نقش دارند.
احتمال انتقال سرطان رحم ارثی
ما دو نسخه از هر ژن در کروموزوم‌های خود داریم، یک نسخه از این ژن از پدر و نسخه‌ی دیگر از مادر به ما به ارث می‌رسد. فردی که مبتلا به سرطان رحم ارثی است به احتمال 50 درصد این ژن را به فرزند دختر خود منتقل خواهد کرد.
اهمیت شناسایی سرطان‌های رحم ژنتیکی
در صورتی که تشخیص داده شود سرطان رحم در یک خانم به دلیل جهش‌های ژنتیکی ایجاد شده است سایر افراد خانواده باید به صورت منظم چکاپ‌هایی را جهت بررسی وضعیت سلامتی رحم و دستگاه تناسلی خود داشته باشند. سرطان‌های رحم ارثی معمولاً از سنین پایین‌تر بروز پیدا می‌نمایند بنابراین تمام نکات مراقبتی و تشخیصی که سایر خانم‌ها از سنین میانسالی آغاز می‌نمایند در افرادی که سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به سرطان رحم را دارند باید از سنین پایین‌تر آغاز شود.
یکی از آزمایش‌ها بررسی جهش‌های ژنی می‌باشد، به عنوان مثال اگر مادر دارای یک جهش ژنی خاص باشد می‌توان همان ژنی را در فرزندان دختر او نیز مورد بررسی قرار داد تا در صورت بروز جهش مداخلات پیشگیری لازم انجام شود.
علائم سرطان رحم ارثی
- ابتلا چندین نفر از اعضای خانواده در طی چندین نسل به سرطان رحم
- ابتلا برخی از اعضا خانواده به سرطان تخمدان، سرطان کولورکتال و سایر سرطان‌های مرتبط
- بروز سرطان رحم در سن کمتر از 50 سال
- وجود سرطان های دیگر مانند سرطان تخمدان در فرد
نتیجه گیری
در این مقاله به ارتباط بین ژنتیک و سرطان رحم پرداختیم. شناخت عوامل ژنتیکی تاثیرگذار روی بیماری سرطان رحم، نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری دارد.