علل ژنتیکی ناباروری در مردان به طور مشخص معلوم نیست. اما بر اساس مطالعات و تحقیقات انجام شده، جهش در فرایند تکثیر دی‌ان‌ای والدین، سبب ناباروری در مردان می‌شود. در حال حاضر حدود ۱۵ درصد از زوجین با این مشکل مواجه هستند. این مسئله به دلایل مختلفی مانند نقائص کروموزومی یا اختلالات ژنتیکی اتفاق می‌افتد و با تاثیرگذاری بر اسپرم‌ها و کاهش تعداد آنها و همچنین ایجاد اختلال در حرکت اسپرم‌ها، مانع از باروری آقایان به صورت طبیعی می‌شود. در این مقاله قصد داریم به طور ویژه علل ژنتیکی ناباروری در مردان را مورد بررسی قرار دهیم.
علل ژنتیکی ناباروری در مردان چه مواردی هستند؟
برخی از علل ژنتیکی ناباروری در مردان به شرح زیر است.
اختلالات ژنتیکی
از اصلی‌ترین دلایل ناباروری در آقایان می‌توانیم به اختلالات ژنتیکی اشاره کنیم که به اشکال مختلف بروز پیدا می‌کنند. در ادامه چند نمونه از آنها را بیان خواهیم کرد.
بیشتر بخوانید: ژن درمانی چیست؟
• سندروم کلاین فلتر: سندروم کلاین فلتر نوعی اختلال ژنتیکی در آقایان است که در آن فرد یک کروموزوم X اضافی دارد. در واقع آقایان مبتلا به این اختلال از یک کروموزوم Y و دو کروموزوم X برخوردار هستند. این اختلال کروموزومی یکی از شایعترین دلایل ژنتیکی ناباروری در مردان است که در تولید اسپرم‌ها خلل ایجاد می‌کند در واقع افراد مبتلا به سندروم کلاین فلتر به طور کلی اسپرمی برای بارداری نمی‌سازند.
• ریز حذف های کروموزوم Y: از دیگر علل ژنتیکی ناباروری در مردان می‌توانیم به این نوع حذف‌ها اشاره کنیم. همانطورکه می‌دانید کروموزوم Y تنها در مردان وجود دارد و عامل اصلی تفاوت‌های جنسی زن و مرد محسوب می‌شود. درون این کروموزوم ژن‌های AZFB، AZFa و AZFc قرار گرفته‌اند که سبب تولید هورمون‌های مردانه و ایجاد ویژگی‌های جنسی مردانه می‌شود. اگر هر یک از این ژن‌ها حذف یا دچار مشکل شوند ناباروری در مردان اتفاق می‌افتد. ریز حذف‌های اتفاق افتاده روی کروموزوم Y بر تولید اسپرم تاثیر می‌گذارد و افرادی که با این حذف‌ها مواجه هستند از مشکلاتی نظیر کم بودن تعداد اسپرم، عدم تولید اسپرم، اسپرم‌هایی با قدرت حرکتی و… کم رنج می‌برند.
• تغییرات در ژن CFTR: از دیگر عوامل تاثیرگذار بر کاهش قدرت باروری آقایان می‌توانیم به تغییرات در ژن CFTR اشاره کنیم. این مشکل اگرچه به شکل مستقیم بر قدرت باروری تاثیر نمی‌گذارد اما با ایجاد اختلال در اسپرم، مانع از باروری آقایان می‌شود. مبتلایان به این بیماری با اختلالات ژنتیکی فیبروزکیستیک مواجه میشوند. همچنین ممکن است با مشکلاتی نظیر کاهش تعداد اسپرم‌ها، رشد نامناسب سیستم تولید مثل و عدم توانایی در انتقال اسپرم از طریق دستگاه دست تناسلی مواجه شوند که این موضوع بر قدرت باروری آنها تاثیر منفی می‌گذارد.
برای بررسی های بیشتر فرد باید تحت مشاوره ژنتیک ناباروری قرار بگیرد تا مشخص شود آیا ناباروری او ژنتیکی است یا خیر و درمان های لازم برای او صورت پذیرد.
• سندرم کالمن: سندروم کالمن نوعی اختلال ژنتیکی است که طی آن حس بویایی افراد از بین می‌رود و همچنین ترشح غدد جنسی در آنها کاهش پیدا می‌کند. این اختلال یکی دیگر از دلایل ژنتیکی ناباروری در مردان به شمار می‌شود. سندروم کالمن یک بیماری مادرزادی است. افراد دارای این سندروم با اختلالات عدم رشد و تکامل تولید هورمون GnRhH مواجه میشوند و در نتیجه رشد و بلوغ آنها به تاخیر می‌افتد یا به طور کلی اتفاق نمی‌افتد. در نتیجه این موضوع قدرت باروری آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
ناهنجاری های کروموزومی
یکی دیگر از علتهای شایع در کاهش قدرت باروری آقایان ناهنجاریهای کروموزومی هستند که در دو نوع عددی و ساختاری طبقه‌بندی میشوند. این ناهنجاری‌ها در سیناپس کروموزومی در طول میوز مشکل ایجاد می‌کنند و منجر به شکست رشد اسپرماتوژنیک میشوند. در نتیجه قدرت باروری را کاهش می‌دهند.
بیشتر بخوانید: سندروم دوئین
آیا مشکلات ژنتیکی ناباروری مردان درمان دارد؟
اکنون که با علل ژنتیکی ناباروری در مردان آشنا شدید شاید این سوال برای شما پیش آید که آیا این مشکل راهکار درمانی دارد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم این موضوع به عواملی مختلفی از جمله علت ناباروری، نوع اختلال و میزان تخصص و مهارت پزشک بستگی دارد.
برای درمان ناباروری‌هایی که علت آنها ژنتیکی است باید تحت نظر متخصص ژنتیک قرار بگیرید. پزشک شما با انجام آزمایش‌های ژنتیکی مربوطه میتواند علت ناباروری را به طور دقیق مشخص کند و بر اساس آن گزینه‌های درمانی مناسب را در نظر بگیرد.
البته پروسه تشخیص علت ناباروری و درمان آن قطعاً پروسه طولانی و زمان بری است و نیاز به صبر و حوصله کافی دارد. اما خوشبختانه برای حل این مشکل گزینه‌های درمانی متعددی وجود دارد و چندان جای نگرانی نیست. تنها کافیست به یک پزشک متخصص و مجرب مراجعه کنید و روند درمان را به طور کامل طی کنید.
سوالات متداول
نتیجه گیری
در این مقاله راجع به علل ژنتیکی ناباروری در مردان صحبت کردیم. همانطور که در طول مقاله بیان شد، مشکلات ژنتیکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر قدرت باروری مردان محسوب می‌شود و شامل سندروم کلاین فلتر، سندروم کالمن، فیبروز کیستیک و… میشوند. آقایانی که با مشکل ناباروری مواجه هستند باید تحت نظر پزشک ژنتیک آزمایش‌های مربوطه را انجام دهند تا به طور دقیق علت ناباروری آنها مشخص شود. سپس باتوجه به نوع اختلال، درمان مناسب را دریافت کنند. خوشبختانه با پیشرفتهایی که در زمینه پزشکی ایجاد شده راهکارهای متعددی برای حل مشکلات ژنتیکی ناباروری ارائه شده است و اغلب این مشکلات درمان میشوند.